Wywiad z Masą Ogawą z Yamato

Bakuon - Legend of the Heartbeat to tytuł najnowszego programu grupy taiko YAMATO. Niedługo po pierwszej dużej europejskiej odnodze trasy założyciel, kompozytor i dyrektor kreatywny Masa Ogawa pozwolił JaME zorientować się, jak wygląda życie w tej słynnej na całym świecie trupie.


Jako że to pierwszy wywiad YAMATO dla JaME, czy mógłbyś, proszę, przedstawić się naszym czytelnikom?

Masa Ogawa: YAMATO to zespół grających w japońskim stylu bębniarzy, rezydujący w Asukamura w prefekturze Nara, która jest znana jako miejsce narodzin japońskiej kultury. YAMATO powstało w 1993 roku. Zagraliśmy ponad 3 000 koncertów w 53 różnych krajach na całym świecie.

Najnowszy program jest nazwany Bakuon - Legend of the Heartbeat. Co stało się inspiracją dla tego tytułu?

Masa Ogawa: Mówi się, że brzmienie japońskiego bębna przypomina bicie serca. Bicie serca jest pełne energii, nie przestaje ono uderzać tak długo, jak żyjemy. Ponadto bicie serca samo w sobie jest opowieścią ciągnącą się od czasów antycznych w przyszłość. YAMATO dąży do ukazania tej bezczasowej opowieści za pośrednictwem bębnowych koncertów.

W latach 2013-2014 YAMATO świętowało swoje dwudziestolecie. Jak twoim zdaniem postępowała ewolucja twojej trupy w ciągu tych dwóch dekad?

Masa Ogawa: Początkiem YAMATO był występ na lokalnym letnim festiwalu. Chociaż zamierzaliśmy występować tylko podczas takich specjalnych okazji, otrzymaliśmy bardzo dużo zaproszeń do występowania w różnych miejscach. Później, w 1998 roku, mieliśmy przywilej brania udziału w największym festiwalu sztuki na świecie, Edinburgh Festival Fringe. To było pięć lat po powstaniu YAMATO. Występ na tym festiwalu stał się dla nas punktem zwrotnym pozwalającym rozszerzyć działalność na cały świat. Zaczynając od 1999 roku, wyruszyliśmy w światową trasę, podczas której występowaliśmy w Europie, obydwu Amerykach i w Azji. Obecnie spędzamy za granicą od sześciu do dziesięciu miesięcy każdego roku.

Jesteś założycielem, kompozytorem i dyrektorem kreatywnym YAMATO. Proszę nam powiedzieć, jak nabierają kształtu występy YAMATO? Jak pracujesz nad muzycznymi kompozycjami, choreografią, kostiumami i wystrojem sceny?

Masa Ogawa: Z początku szukam słowa kluczowego, który stanie się tytułem show. Potem w oparciu o to słowo rozwijam zarys historii, która zostanie wyrażona na scenie; myślę, jak ta historia powinna się zaczynać i jak powinna się kończyć. Tworząc historię, wyobrażam sobie rytm bębnów i fizyczne ruchy wykonawców. Jeden obraz prowadzi do kolejnego. Kreując opowieść, łączę różne pomysły, takie jak słowa, brzmienie bębnów, rytm, aspekty wizualne, np. scenografia, a także oświetlenie ciał wykonawców przez sceniczne reflektory oraz rozszerzanie się przestrzeni.

Kiedy komponujesz muzykę dla YAMATO, gdzie znajdujesz inspiracje?

Masa Ogawa: YAMATO ma na celu wyrażenie ludzkiej energii i chciałby kreować scenę, na której może wymieniać taką energię z publicznością. Dlatego moją inspiracją są sami ludzie. Czuję energię w ich stylu życia, momentach w ich życiu i w ich emocjach. Znajduję wspaniałą energię w codziennym życiu ludzi. Na przykład, gdy małe dziecko daje matce kwiat. To nie jest drogi, ale raczej zwyczajny kwiat. Mimo to ten kwiat skłania matkę do uśmiechu i napełnia jej serce ciepłem oraz życzliwością. Taki prosty akt dobroci tworzy potężny łańcuch uczuć radości i wdzięczności od chłopca do matki, a nawet do innych ludzi dookoła nich. Czerpię inspirację z codziennego życia zwykłych ludzi i wyrażam takie energii za pomocą rytmu japońskich bębnów i fizycznych ruchów wykonawców.

W waszych niedawnych występach w Europie brali głównie udział nowi członkowie. Jak YAMATO rekrutuje nowych członków? Czy jacyś bębniarze z oryginalnego składu z 1993 roku nadal występują w trupie?

Masa Ogawa: Tak, nadal mamy oryginalnych członków i wystąpią oni podczas naszego show w Hamburgu w Niemczech. Nie mamy jakiegoś specjalnego testu sprawdzającego dla nowych członków, jako że nasze podstawowe nastawienie to przyjmowanie tych, którzy chcą przystąpić do YAMATO. To zależy od jednostki, czy potrafi się zaadaptować i nadążyć za życiem w zespole. Wszyscy członkowie są odpowiedzialni za działalność sceniczną YAMATO. W konsekwencji ci, którzy potrafią zarówno wytrzymać, jak i cieszyć się życiem oraz treningami wraz z innymi członkami, zostają.

Jakie doświadczenia zabierze ze sobą do domu młody członek trupy?

Masa Ogawa: Młodsza generacja ma tendencję do myślenia, że może sama zrobić wszystko. Co jest prawdą. Taka wiara jest jej siłą, ale jest to jednocześnie jej słabość, a obie te rzeczy wynikają z młodego wieku. Na przykład, ludzie uważają japońskie bębny za fascynujące, jako że wytwarzają mocny dźwięk, ale – z drugiej strony – mogą być one zarazem głośne i dokuczliwe. Młodsi członkowie zazwyczaj ciężko pracują, bo kochają granie na bębnach i aspirują również do dodawania ludziom odwagi za pomocą swoich występów.

Jednakże posiadanie tylko takich motywów nie prowadzi młodszych członków na właściwą drogę. Trenuję moich uczniów w nadziei, że pomogę im nauczyć się, jak spełniać oczekiwania innych oraz robić to, co powinni robić, by ostatecznie byli w stanie robić to, co chcą robić. Instruuję ich, by uczyli się różnych rzeczy na drodze komunikacji z innymi. Jest wiele okazji podczas naszych ćwiczeń i wspólnego życia, kiedy nasi młodsi członkowie muszą zmienić sposób myślenia. Co jest dla nich ważne, to poskładanie siebie po tym, jak ich wartości zostaną zmiażdżone. Uważam, że przechodzenie znowu i znowu przez taki proces uczenia się czyni ich lepszymi i silniejszymi zarówno jako ludzie, jak i jako wykonawcy.

Wspólne życie, ćwiczenie i praca, z jakimi codziennymi kompromisami mierzą się członkowie YAMATO?

Masa Ogawa: Członkowie YAMATO rozwijają dzięki wspólnotowemu życiu zespołu umiejętności komunikacyjne, takie jak zdawanie sobie sprawy z poczucia dystansu w stosunku do innych i jak go zmniejszyć. Trenujemy i żyjemy razem, ponieważ wierzymy, że japońskie bębny są instrumentami muzycznymi, które łączą ludzi w jedno. Brzmienie bębnów nie może być połączone po prostu dzięki graniu na nich zgodnie z rytmem i tempem zapisanym na partyturze. Zjednoczenie brzmień bębnów członków jest trudne, jako że każdy z nich ma różną osobowość i styl grania. Dlatego bardzo ważna jest empatia, gdyż to ona umożliwia ci czucie innych, ich brzmienia i wibracji, a także połączenie siebie z nimi, a nie umiejętność wyrażenia siebie. Czasami wychodzisz przed innych członków, a czasami masz przed sobą ich plecy. To jest serce japońskiego grania na bębnach, a także serce YAMATO .

Życie jako społeczność jest - jak wiesz - trudne. Nie możesz wykorzystywać czasu i przestrzeni tak jak chcesz. Jesteś zawsze w obecności innych i jesteś zawsze świadomy ich obecności. Z początku nasze wspólne życie może być niewygodne, ponieważ w dzisiejszych czasach jesteśmy przyzwyczajeni do pilnowania własnych spraw i życia bez interakcji z innymi. Nie możesz zachowywać się samolubnie, ponieważ członkowie YAMATO nie są ani twoimi przyjaciółmi, ani członkami twojej rodziny. Dzielimy ze sobą dobre i złe momenty podczas takiego unikalnego wspólnego życia, co jest właściwie podstawą występów YAMATO i jednocześnie jest najważniejszym powodem, że możemy być razem. Jesteśmy w stanie pokonać niedogodności jedna po drugiej dzięki wspólnemu celowi stworzenia razem spektaklu, a także dzięki wsparciu jakie uzyskujemy od publiczności za pośrednictwem ich okrzyków i uśmiechów.

Ilu członków liczy w sumie YAMATO? Jak ustalacie skład na występy i trasy?

Masa Ogawa: Mamy w sumie dwudziestu członków. Uczyniliśmy nowy krok po trasie z okazji naszego dwudziestolecia w latach 2013/2014. Młode generacje, w tym dziewiętnastoletni członek, będą od teraz grać w zespole centralną rolę. Oczywiście, weterani będą nadal dawać z siebie wszystko, by wspierać występy YAMATO. Wybieramy skład, bazując na odpowiedniej równowadze pomiędzy różnymi grupami wiekowymi.

W minionych miesiącach zagraliście w rodzinnym kraju, Zjednoczonym Królestwie, Holandii, Belgii, Austrii i Niemczech. Jeśli miałbyś stworzyć listę pięciu najlepszych występów, jakby ta lista wyglądała i dlaczego właśnie tak?

Masa Ogawa: 1. Pierwszy jest nasz noworoczny występ w Narze. Ten coroczny występ w Narze jest zawsze specjalny dla YAMATO, jako że zaznacza nasz powrót do domu, jak i kolejny wyjazd.
2. Potem będzie Ceremonia wyjazdu w trasę, którą zorganizowaliśmy w Narze w kwietniu. Zaprezentowaliśmy po raz pierwszy nowy program i pozdrowiliśmy naszych fanów przed wyruszeniem w trasę. Mamy wielu odwiedzających z okolic.
3. Nasz show w Edynburgu w Zjednoczonym Królestwie. Edynburg jest dla nas specjalnym miejscem. W 1998 roku braliśmy udział w Edinburgh Fringe i udało nam się wyprzedać 23 koncerty. Dzięki temu ogromnemu sukcesowi, który odnieśliśmy w Edynburgu, mogliśmy zrealizować światową trasę.
4. Występ w popularnym niemieckim programie telewizyjnym "Fernsehgarten" emitowanym na kanale ZDF. Zagraliśmy dwie kompozycje i otrzymaliśmy wspaniałą odpowiedź od słuchaczy.
5. Występ w Kolonii w Niemczech. Kolonia to pierwsze miasto w Niemczech, gdzie przebywaliśmy długi czas ze względu na koncerty. Chociaż odwiedziliśmy przedtem Kolonię wiele razy, zawsze mieliśmy na każdym występie wielki tłum! Jestem bardzo wdzięczny naszym wiernym fanom i obsłudze za ich miłość i wsparcie!

Kiedy wszyscy razem gracie na bębnach taiko – podczas treningów czy na scenie – jak bardzo trudne jest dla ciebie trzymanie się swojego tempa i rytmu oraz nie wpadanie w rytm innego członka?

Masa Ogawa: Bardzo ważne są przygotowania przed występem. Robimy ćwiczenia zwane “Kuchishouga”. Podczas tych ćwiczeń wyrażamy rytm słowami, zanim właściwie zagramy na bębnach. Potem podczas kolejnego ćwiczenia zwanego „Te Awase” używamy rąk w połączeniu z rytmem.

Uważnie synchronizujemy nasze rytmy, tempo, czas i oddychanie, wykorzystując wzajemność, którą rozwinęliśmy podczas wspólnego życia. Dzięki takim ćwiczeniom jesteśmy teraz w stanie tworzyć jednolity dźwięk, kiedy w końcu gramy na bębnach. Także podczas grania muzyki na scenie wczuwamy się w umysłowy i fizyczny stan innych członków.

Występy YAMATO wymagają wiele typów bębnów taiko. Ile zespół ich wykorzystuje? Czy konkretni członkowie specjalizują się w graniu na bębnach konkretnego typu i o konkretnych wymiarach?

Masa Ogawa: Traktując temat szeroko, używamy czterech różnych typów japońskich bębnów: “Miya Daiko”, “Hiradou Daiko”, “Okedou Daiko” i “Shime Daiko”. Każdy rodzaj japońskiego bębna różni się wielkością i cechami charakterystycznymi. Pośród tuzinów różnych typów bębnów “Oo Daiko (Miya Daiko)” jest szczególnie wyjątkowy, ponieważ jest zrobiony z drewna wielkiego, czterystuletniego drzewa. Tylko wybrany członek może grać na tym bębnie.

Oprócz bębnów taiko podczas występów w Niemczech wykorzystaliście shamisen, koto, shakuhachi i chappa. Jako że wszyscy zmienili miejsca podczas ostatniej piosenki, to czy wszyscy członkowie YAMATO są do pewnego stopnia multiinstrumentalistami? Czy na przykład niektórzy członkowie potrafią jedynie grać na małych bębnach i koto?

Masa Ogawa: Dokładnie, gramy nie tylko na japońskich bębnach, ale także na innych japońskich instrumentach. Członkowie grają na japońskich instrumentach zgodnie ze swoimi pozycjami.

Jak można stać się profesjonalnym bębniarzem taiko? W jakim wieku należy zacząć trening?

Masa Ogawa: Zawsze możesz grać na japońskich bębnach. W YAMATO mamy członków, którzy zaczęli ćwiczenie grania na japońskich bębnach w lokalnych grupach w dzieciństwie. Tymczasem mamy też innych członków, którzy nigdy nie grali na japońskich bębnach, dopóki nie dorośli. Najlepszy czas na zaczęcie ćwiczeń to taki, kiedy zaczynasz się tym interesować.

Są różne drogi do zostania profesjonalnym bębniarzem taiko w zależności od tego, do bycia jakim rodzajem wykonawcy aspiruje ta osoba. Jest sposób na zostanie solowym bębniarzem taiko i jest także metoda na zostanie członkiem zespołu bębniarzy taiko. W naszym przypadku, tak jak wspomniałem wcześniej, nie ma testu kwalifikującego na członka YAMATO. Cel naszej muzycznej działalności to po prostu wspólne życie i wzmacnianie ludzi za pośrednictwem naszych bębnowych występów.

Czy masz wiadomość dla czytelników JaME?

Masa Ogawa: Przyjdźcie, proszę, na nasze koncerty i doświadczcie ducha YAMATO oraz Bakuon wybuchającego ze sceny! Przekażemy wam ze sceny naszą energię! I mam nadzieję, że zrobicie to samo dla nas! Dziękuję!


JaME pragnie podziękować YAMATO, Masie Ogawie i BB Promotion za umożliwienie przeprowadzenia tego wywiadu.